2 นักวิจัยด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์ มข.คว้ารางวัลนักวิทยาศาสตร์ดีเด่นประจำปี 2556 ชี้ผลงานวิจัยด้านพยาธิใบไม้ในตับและการค้นพบยีนก่อมะเร็งท่อน้ำดี ช่วยแก้ปัญหาได้ในระดับอาเซียน
เมื่อวันที่ 2 ส.ค. ที่โรงแรมแลนด์มาร์ค กรุงเทพ ฯ มูลนิธิส่งเสริมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในพระบรมราชูปถัมภ์ จัดงานประกาศผลการคัดเลือกรางวัลนักวิทยาศาสตร์ดีเด่นประจำปี 2556 โดย ศ.ดร.อมเรศ ภูมิรัตน ประธานคณะกรรมการรางวัลนักวิทยาศาสตร์ดีเด่น เปิดเผยว่า มูลนิธิได้จัดมอบรางวัลนี้ขึ้นอย่างต่อเนื่อง เป็นปีที่ 31 เพื่อเชิดชูเกียรติบุคคลที่มีผลงานด้านวิทยาศาสตร์และมีคุณธรรมจริยธรรมสูง ซึ่งจะช่วยกระตุ้นให้สังคมไทยเห็นความสำคัญของงานวิจัยไทยที่ได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติมากขึ้น
ทั้งนี้จากกระบวนการสรรหานักวิทยาศาสตร์ดีเด่น ที่ใช้วิธีการเสนอชื่อเข้ามา คณะกรรมการ มีมติเป็นเอกฉันท์ให้นักวิจัย2 ท่าน คือ ศ.ดร.โสพิศ วงศ์คำ จากภาควิชาชีวเคมี คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และรศ.ดร.บรรจบ ศรีภา หัวหน้าศูนย์ความร่วมมือองค์การอนามัยโลกด้านการวิจัยและการควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นนักวิทยาศาสตร์ดีเด่นประจำปี 2556
ศ.ดร.โสพิศ กล่าวว่า วิจัยเกี่ยวกับโรคมะเร็งท่อน้ำดีมากว่า 30 ปี โดยเป็นการศึกษาเกี่ยวกับยีนที่มีความสัมพันธ์กับการก่อมะเร็ง และการแพร่ลุกลามของมะเร็งท่อน้ำดี เพื่อการวินิจฉัยแนวใหม่แบบพุ่งเป้าและเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษา ซึ่งปัจจุบันอยู่ระหว่างการศึกษาฤทธิ์ยาและสารสกัดจากสมุนไพรที่ออกฤทธิ์ยับยั้งการแบ่งตัวและการแพร่ลุกลามของเซลล์มะเร็ง ทั้งนี้ปัญหาโรคมะเร็งท่อน้ำดี ไม่เพียงแต่เป็นปัญหาของประเทศไทยเท่านั้น แต่ยังเป็นปัญหาระดับอาเซียน เนื่องจากพยาธิใบไม้ตับ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการเกิดมะเร็งชนิดนี้ ไม่ได้แพร่ระบาดแค่ในภาคอีสานของไทย แต่ยังแพร่ระบาดในประเทศแถบลุ่มน้ำโขง เช่น ลาว กัมพูชา และเวียดนามตอนใต้อีกด้วย
ด้านรศ.ดร.บรรจบ กล่าวว่า ได้ทำวิจัยเกี่ยวกับกลไกการเกิดโรคพยาธิใบไม้ตับ โดยได้ค้นพบกลไกทางอิมมูโนพยาธิวิทยา ที่ทำให้เกิดการอักเสบรอบท่อน้ำดีที่ติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับ ซึ่งจะนำไปสู่การเกิดมะเร็งท่อน้ำดี จากรายงานล่าสุดของกระทรวงสาธารณสุขพบว่าภาคอีสานทั้ง 20 จังหวัดมีอัตราการติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับเฉลี่ย 16.6 % อย่างไรก็ตามอัตราการติดพยาธิยังขึ้นกับแหล่งน้ำ เช่นที่จังหวัดขอนแก่นมีอัตราการติดเชื้อพยาธิดังกล่าวสูงกว่า 60 % รวมถึงความเข้าใจผิดของประชาชนในเรื่องการกินยาถ่ายพยาธิ และความเชื่อผิด ๆ เกี่ยวกับการดื่มเหล้าขาวแกล้มปลาดิบสามารถฆ่าพยาธิได้ เพราะผลการวิจัยพบว่าผู้ที่กินก้อยปลาแกล้มเหล้าขาวจะติดพยาธิมากกว่าผู้ที่กินก้อยปลาอย่างเดียว เนื่องจากเหล้าขาวทำให้พยาธิชนิดนี้แตกตัวและเดินทางเข้าไปในท่อน้ำดีเร็วขึ้น ส่วนการกินยาถ่ายพยาธิบ่อย ๆ จะมีผลกระตุ้นให้เกิดมะเร็งท่อน้ำดีเร็วขึ้น เพราะหลังกินยาถ่ายชาวบ้านจะกลับไปกินปลาดิบอีกทำให้เกิดการอักเสบซ้ำซ้อน ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญของการเกิดมะเร็งท่อน้ำดี
นอกจากนี้มูลนิธิส่งเสริมวิทยาศาสตร์ฯ ยังได้ประกาศรางวัลนักวิทยาศาสตร์รุ่นใหม่ประจำปี 2556 จำนวน 4 ท่าน คือ ผศ.ดร.ดวงกมล เบ้าวัน จากภาควิชาคณิตศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งสร้างแบบจำลองทางคณิตศาสตร์เพื่อศึกษาพฤติกรรมของวัสดุขนาดนาโนเมตร ผศ.นายแพทย์ ดร.ฉัตรชัย เหมือนประสาท จากภาควิชาสรีระวิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งพัฒนาสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพช่วยลดปัญหาโรคอหิวาตกโรค ดร.ประสิทธิ์ ทองใบ จากภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่ศึกษาตัวเก็บประจุจิ๋วจากวัสดุไดอิเล็กตริกชนิดเซรามิกส์ เพื่อต่อยอดใช้ในอุปกรณ์อิเลกทรอนิกส์ต่าง ๆ และ ผศ.ดร.วิทยา เงินแท้ จากภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่สร้างเซนเซอร์ทางเคมีเพื่อใช้ในการตรวจวัดสารเป้าหมาย.
ที่มา : http://www.dailynews.co.th/